Lezing professor dr. A. Heertje

De waarde van ons cultureel erfgoed

De belangstelling voor de lezing van professor dr. A. Heertje in de synagoge van Elburg was overweldigend. Het gebouw was tot de laatste plaats bezet, toen op dinsdag 6 maart 2007 om 20:00 uur de voorzitter van de Stichting Vrienden van Sjoel Elburg, de heer C. Van den Boogert, alle belangstellenden een hartelijk welkom heette.

Professor Heertje liet er geen gras over groeien om duidelijk te maken dat Nederland zuiniger moet omspringen met haar culturele erfgoed. “Een land als Frankrijk bijvoorbeeld doet veel meer om zijn geschiedenis op straat zichtbaar te houden. Nederland daarentegen gaat slordig om met het cultureel erfgoed. Cultureel erfgoed, ook vanuit het standpunt van een econoom gezien, omvat goederen die voorzien in behoeften voor de mens van nu en van straks. Vaak denken mensen dat economie alleen in geld, in aandelen of bijvoorbeeld in transacties valt uit te drukken. Maar er zijn ook waarden die niet in geld kunnen worden uitgedrukt!”, aldus de gepassioneerde hoogleraar.

Mission impossible?
Heertje gaf de aanwezigen veel voorbeelden van acties die net op tijd de sloop van cultureel erfgoed in Nederland hadden weten te voorkomen. Zo noemde hij het behoud van de Weesper synagoge een ‘mission impossible’. Maar door visie, volharding en een goed ontwikkeld gevoel voor wat van echt belang is, heeft Heertje en consorten de synagoge in zijn woonplaats weten te behouden. “En de burgerij in Weesp is er maar wat blij mee”, zei Heertje. “Het is vaak een gevecht van de kwantiteit tegen kwaliteit. Maar men moet zich niet uit het veld laten slaan door een formele meerderheid. Je kunt iets maar één keer afbreken en vernietigen. Dat besef maakt vaak onvermoede krachten los”.

Professor Heertje noemde het voorbeeld van de Portugees/Joodse econoom David Ricardo (1734-1823) die in zijn in 1817 verschenen “Principles” al uiteen zette dat er onderscheid moet worden aangebracht in zogenaamde reproduceerbare goederen en niet reproduceerbare goederen. Ons cultureel erfgoed, zoals De Nachtwacht of steden, gebouwen, maar ook de natuur, is een niet reproduceerbaar goed. Die waarde moet behouden blijven.

Elburg
“Elburg staat bol van het cultureel erfgoed. Het is een prachtige stad in een bijzonder mooi natuurlijk decor. Het is ongelofelijk wat hier in Elburg nog is aan cultuur”, aldus de Amsterdamse econoom. “Dit is een bijzondere plaats die in stand gehouden moet worden en moet worden gekoesterd. Daarom is het van groot belang dat de stichting zich inzet voor het behoud van het joodse erfgoed. De synagoge is van grote waarde”.

Heertje benadrukte dat de synagoge een centrum van educatie dient te worden. Hij merkte goedkeurend op dat er in Elburg veel aandacht bestaat voor die verbinding met het onderwijs.

Financiering volledig rond
Na de pauze sprak de voorzitter van de Stichting Synagoge Elburg, de heer P. Th. Van Hout, zijn waardering uit voor de financiele en morele steun voor het project Sjoel Elburg. Met gepaste trots maakte hij bekend dat de financiering voor de realisatie van het plan inmiddels volledig rond is. Indien Sjoel volgens de oorspronkelijke plannen wordt gerealiseerd, zullen de werkzaamheden op 1 mei 2007 beginnen en zal het museum nog dit jaar haar deuren voor het publiek kunnen openen.

Het bestuur van de Stichting Synagoge Elburg is iedereen die dit initiatief tot op heden heeft ondersteund, bijzonder erkentelijk, aldus de heer Van Hout.