Stichting Sobibor heeft de Young Ambassadors Award ingesteld voor scholieren uit het voortgezet onderwijs die op bijzondere wijze het voormalige vernietigingskamp Sobibor (Polen) voor het voetlicht brengen. De eerste oorkonde wordt 29 oktober, de dag waarop de jaarlijkse opstand in Sobibor wordt herdacht, in Verzetsmuseum Amsterdam uitgereikt aan de 16-jarige Renata van Vuuren uit Elburg. “Ik huilde stille tranen voor al deze mensen, kinderen, ouderen. Allemaal wezens van God.”

Renata van Vuuren (16) zit in vwo 6 van het Nuborgh College, locatie Lambert Franckens, in Elburg. Met twee andere scholieren uit Elburg nam ze in oktober 2019 deel aan de Internationale Jeugdconferentie in Polen, samen met zo’n zestig andere leerlingen uit verschillende Europese landen. “Dat ik de award krijg en het bijbehorende bedrag van 250 euro, ervaar ik als heel bijzonder. Ik weet er niet zo goed een betekenis aan vast te knopen. Wel merk ik dat mensen zien dat ik Sobibor op een speciale wijze tot uitdrukking breng”, vertelt Renata. Ze ontvangt de oorkonde vanwege haar verslag, tekening en het gedicht met als titel ‘Little Hope’. De tekening verbeeldt een jongen in een donkere cel, een lichtstreep valt over hem heen. Renata gebruikte hiervoor potlood, alcohol markers en een posca pen voor de details. Via een filmpje van de ‘making-of’ geeft ze er bekendheid aan.

Grote leegte
Niet eerder was Renata van Vuuren zo dicht bij de Tweede Wereldoorlog als vorig jaar in de Poolse vernietigingskampen Majdanek en Sobibor. Alleen al in Sobibor zijn er in een periode van minder dan anderhalf jaar, van mei 1942 tot oktober 1943, tussen de 170.000 en 185.000 Joden vermoord. De 34.313 Joden uit Nederland zijn er op bijna duizend na op de van aankomst vergast. Dat zijn aangrijpende getallen en het zicht van gaskamers en crematoria was schokkend.

Verlatenheid
In Sobibor ging het gevoel van verlatenheid en angst steeds zwaarder op haar drukken. Renata: “Uiteindelijk kwamen we bij het massagraf, een vlakte van stenen waaronder nog veel as ligt van vermoorde mensen. Het was net alsof er een enorm energieveld omheen lag dat mij raakte, tot diep in mijn hart. Ik kon alleen staren. Het greep mij bij de keel. Het kwam zo dichtbij dat ik bijna alles kon voelen. Ik brak hier en huilde stille tranen voor al deze mensen, kinderen, ouderen. Allemaal wezens van God.”

Drie namen
Bij het monument las Renata de namen voor van drie Elburgse joden die in Sobibor werden vermoord. “Bij deze namen horen mensen en zij zijn hier omgekomen. Dat maakt het persoonlijk en dichtbij.” Ook legde ze een steentje bij het graf van Rachel Borzykovski, de vrouw van Sobibor-overlevende Jules Schelvis die in 2016 overleed. Ze worstelt nog steeds met de ervaring van een jaar geleden. “Als ik er terugdenk, zoals nu, ga ik weer erg trillen.” Het doorgeven van het verhaal vindt Renata belangrijk. “Dat doe ik op mijn manier, al is het een beetje en is mijn bereik niet erg groot.”

Kunst
Na haar vwo-examen wil Renata van Vuuren verhalen vertellen via de kunst. Ze schrijft zich in voor de kunstacademie in Zwolle en volgt daar al een online vooropleiding. Hoewel haar tekening van Sobibor realistisch is, laat ze zich nu vooral inspireren door comics (striptekeningen) “waarmee ik de diepere betekenis kan blootleggen die in verhalen schuilen. Zo kan ik van een heftig onderwerp als Sobibor ook een comic maken.” Alleen als het niet lukt om de kunstacademie binnen te komen, overweegt ze uit te wijken naar de studie geschiedenis.