De tentoonstelling Rendez-Vous van Jip Wijngaarden is verlengd tot en met 24 september 2022. Zo kunnen we bezoekers een zomer lang verrassen met de intense en kleurrijke figuratief-expressionistische schilderijen van Wijngaarden, die een onmiskenbaar Joodse sfeer oproepen en daarom perfect passen in het monumentale synagogegebouw waarin ons museum gevestigd is.

Jip Wijngaarden (1964) is geboren in Amsterdam en groeide op als jongste in een gezin van drie kinderen in het Veluwse Putten. Ze studeerde grafisch ontwerpen, tekenen en decoreren in Utrecht, tot zij in 1982 de rol van Anne Frank kreeg toebedeeld in een theatervoorstelling, die haar plotsklaps beroemd maakte. In 1990 trouwde zij met de Franse geluidsman Philippe Combes en verhuisde zij van Amsterdam naar Parijs. Beiden komen tot geloof in de God van de Bijbel. Later, in de jaren negentig, trokken zij naar de Jura. Jip studeerde Hebreeuws aan de Joodse School in Genève en pakte het schilderen vol verve op. Haar werk staat sterk in het teken van het jodendom – wat niet zo verwonderlijk is als je bedenkt dat de affiniteit met het jodendom diep verweven was in de familie Wijngaarden lang voordat Jip de rol van Anne Frank speelde.

Figuratief expressionisme
Verre van artistieke kringen en allergisch voor alles wat mode en trend is, schildert Jip zoals ze bidt; intiem, kwetsbaar, alsof niemand haar werk ooit zal zien. Zo ontwikkelt ze op haar ‘voyage’ een stijl die het best omschreven kan worden als figuratief expressionisme. Op haar schilderijen ontmoeten we gezichten die veel hebben meegemaakt, ogen die je priemend aankijken alsof ze je iets willen vertellen. Ze nemen je mee en nodige je uit om in hun wereld te komen, waar ruimte is voor pijn en troost, angst en hoop. Haar werk kenmerkt zich door haar interesse in de individuele menselijke emotie. In haar composities zie je de contouren van één persoon of slechts een paar mensen.

Hoop en licht
De laatste jaren woont Jip Wijngaarden in het zuiden van Frankrijk, waar ‘het leven en het licht zo heerlijk is.’ Ze schildert wat ze bij zichzelf, van binnen, ziet opbruisen. ‘De beelden en gedachten die in mij zijn, werk ik al schilderend uit op het doek. Ik denk in kleur, want zonder kleur zou ik ongelukkig zijn. Mijn huidige werk is qua kleur veel lichter geworden. Er zit meer vreugde in. Ook al is de thematiek zwaar – zoals het werk over de Shoah – dan toch ervaren mensen in mijn schilderen hoop en licht. Bovendien zijn de lijnen fragieler, lichter en dunner. En worden de kleuren nog zachter, nog lichter, is er nog meer kleur en nog meer licht, light en light!’ Ze werkt nu meer met Sennelier, een olieverf met ‘waanzinnig veel pigment. Ik zet dikke lagen olieverf op, met het mes, waar ik vervolgens in ga tekenen en schrijven. Die lagen moeten drogen voordat ik weer verder kan, dus werk ik aan meerdere doeken tegelijk. Mijn schilderijen hebben veel reliëf. Als je blind bent, zou je mijn schilderijen kunnen voelen.’

Meditatief
Er zit een meditatieve kant aan de kunst van Jip Wijngaarden. Haar schilderijen zijn ontstaan uit contemplatie en nodigen uit tot overdenking. ‘Mijn schilderijen worden geboren, heel intiem, ingetogen, tussen mij en degene in wie ik geloof, met wie ik een relatie heb. Ik laat me niet beïnvloeden door modes of trends. Mijn werk is authentiek en persoonlijk. Zo bid ik ook, ik bid niet met de mode mee, ik bid met God. Bidden is wie je bent, wat er uit je hart komt, wat je samen deelt. Als er een luisterend oor en een gesproken woord samenkomen, gebeurt er iets. Dus dat gebeurt er als je bidt en als je schildert. Mijn thematiek zal altijd mijn liefde voor de Schepper blijven, de schepping en de Schepper in de schepping.’

Emotionele lading
Met Rendez-Vous verwijst Jip Wijngaarden naar haar doek Rendez-vous amoureux (2021): ‘Voor mij is deze tentoonstelling een rendez-vous met Nederland in het algemeen en Elburg in het bijzonder.’ De twintig schilderijen die Jip Wijngaarden in Museum Sjoel Elburg met Rendez-vous presenteert, zijn vertellend, figuratief en hebben door het uitbundige kleurgebruik een sterke emotionele lading vol hoop en verlangen. De rijke beeldtaal die in de Bijbel verborgen zit, schittert door het werk van Jip Wijngaarden heen. ‘God is voor mij de God van Israël, die je vindt in de Tenach en in het Nieuwe Testament (en ook in het Oude Testament), de God van Israël die als Jeshua mens is geworden. God is het hele Woord, Hij is de eeuwige Ongeziene en toch Hij die zichtbaar is geworden, wat in het figuratieve van mijn werk om de hoek komt kijken’, legt Jip Wijngaarden uit. ‘Etty Hillesum zei: Mijn leven is geworden tot een ononderbroken samenspraak met jou, mijn God, als ze staat met haar voeten geplant in de aarde en het gezicht geheven naar de hemel. Zo voel ik het ook. Hij leeft in Mij, is om me heen, Hij is de sterrenhemel, Hij is in alles en overal. In die zin werkt Hij door mij heen als ik schilder.’

In Elburg
Jip Wijngaarden exposeerde in 2008 en in 2012 in Museum Sjoel Elburg. In 2016 exposeerde ze in Museum Sjoel Elburg samen met Henk Pietersma en Ria van Oosten. Als dank voor de succesvolle tentoonstelling ‘Ik vergeet jou nooit’ in 2012 schonk Jip Wijngaarden het schilderij ‘Jodin uit Elburg’ aan museum Sjoel Elburg. Het schilderij is een voorstelling van de enige Elburgse overlevende uit het concentratiekamp, de joodse onderwijzeres van de openbare basisschool van Elburg, Anna Shapira.

Rendez-Vous, Jip Wijngaarden, tot en met 24 september in Museum Sjoel Elburg.