In juli 1944 duikt Freddy (Manfred) Lazarus onder bij Hendrik en Jentje Kruithof-Weijenberg, Smedstraat 1 te Elburg. Daarvoor is hij twee jaar ondergedoken geweest bij Hendrik van de Streek, Hof ter Eekterweg in Oosterwolde. Hendrik heeft in zijn boerderij voor de jongen een schuilplek gemaakt bij de trapopgang. Hij past er precies in.

Freddy Lazarus is geboren in de Duitse stad Kiel. In 1939 is hij met zijn ouders, Heinrich en Hilde Lazarus-Elsbach, naar Amsterdam gevlucht. Heinrich wordt in 1942 tewerkgesteld in het joodse werkkamp Gijsselte. Manfred en zijn moeder gaan in de buurt logeren bij de familie Wever en het lukt Heinrich om enkele malen bij hen de nacht door te brengen. In de nacht van 2 op 3 oktober wordt hij naar kamp Westerbork gebracht en vervolgens naar Auschwitz gedeporteerd. Daar
is hij op 15 november 1942 vermoord.

In oktober 1942 duiken Hilde en Freddy gescheiden onder. Freddy bij de familie van de Streek in Oosterwolde. Daar zijn in de loop van de oorlog nog meer joodse onderduikers: Leni Duyzend uit Amsterdam, Leo van Zuiden uit Amersfoort en de familie Meijers uit Voorburg.

Op 6 juli 1944 is er een razzia in Oosterwolde. De agenten beginnen aan de Hof ter Eekterweg. Freddy ziet ze aankomen en vlucht het roggeveld in. Daar wordt hij later op de dag uitgehaald door dokter Gerritsen, die hem meeneemt naar Elburg en bij het consultatiebureau brengt bij wijkzuster Deliana Verhoef. Zij brengt hem voor noodopvang naar de familie Nicolaas Westerink, Westerwalstraat 35.

Zuster Deliana gaat vervolgens op pad om een permanent adres voor Freddy te regelen. Dat lukt: Freddy kan terecht bij de familie Kruithof in de Smedestraat. Daar overleeft hij de oorlog. Ook Hilde Lazarus- Elsbach overleeft de oorlog. In 1948 emigreert Manfred met zijn moeder naar Amerika.

Bronnen:

• Opmeer, Kees, De Kleine Held (Meppel 2013)
• Visser, A. (red.), ‘Een razzia met grote gevolgen’, in Oldebroek in Oorlogstijd. Schuilplaats voor vreemdelingen (Wezep 1995)
• Digitaal Joods Monument