Van 18 mei tot en met 31 augustus 2024 presenteert Museum Sjoel Elburg ‘Gedreven door de Geest’ van kunstenares Anneke Kaai. Schilderijen van Anneke Kaai hebben altijd een relatie met de Bijbel of een aanverwant thema, waarbij de kunstenares zich ‘ingeblazen’ weet door de Geest van God.
Anneke Kaai-van Wijngaarden (1951) studeerde na een klassieke opleiding aan de Gooise Academie voor Beeldende Kunsten op de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. De schilderijen van Anneke Kaai hebben altijd een relatie met de Bijbel of een aanverwant thema. Dat ligt volgens haar aan de jaren zestig en zeventig waarin zij studeerde. In deze tijd kwamen veel tradities en waarden op de schop te staan en werd God dood verklaard. Dat laatste raakte haar als jong kunstenaar diep. ‘Want ondanks mijn twijfels en vragen, ervaarde ik God als heel dichtbij’, zegt zij. Ze nam zich zelf voor dat ze zich, eenmaal afgestudeerd, door God zou laten inspireren in haar kunstuitingen. Inspiratie met een hoofdletter betekent voor Anneke Kaai ‘ingeblazen worden door de Geest van God.’
Moderne abstractie
Op de Rietveld Academie experimenteerde Anneke Kaai met nieuwe en moderne technieken. Schilderen op plexiglas verving het klassieke schilderen op linnen. 'Het was een zoektocht voor mij, maar achteraf ben ik dankbaar dat ik dit allemaal heb kunnen leren', aldus Anneke Kaai in een gesprek met de tentoonstellingscommissie van Museum Sjoel Elburg. Aanvankelijk was het werk van Anneke Kaai strak en grafisch van aard, maar gaandeweg werd zij vrijer en ontwikkelde zij een rijke en persoonlijke beeldtaal, die aansluit bij de moderne abstractie. Haar schilderkunst omvat vooral abstract-expressionistische voorstellingen. Ze maakte de keus om bepaalde thema’s in ‘serievorm’ te gaan schilderen. Ieder werk verbeeldt dan een onderdeel van dat thema. Een Bijbelboek, of een deel daarvan, kan zo’n thema zijn. Bekende series van Anneke Kaai zijn: De Schepping, Tien Geboden, de Psalmen, Openbaring, het Credo (Apostolische Geloofsbelijdenis), Bijbelwoorden, Relaties met God, Portretten van Bijbelse vrouwen, Gebeden en Losse werken.
Voor het eerst
Het werk van Anneke Kaai wordt vaak tentoongesteld in kerken, waar door de eeuwen heen is gepreekt, gebeden en gezongen. In de zomer van 2022 hing in de Grote Kerk van Delft een expositie ter gelegenheid van haar 50-jarige carrière als kunstenares. Van de boeken van het werk van Anneke Kaai zijn in totaal zo'n 40.000 exemplaren wereldwijd verkocht. Het is voor het eerst dat Anneke Kaai in Museum Sjoel Elburg – de oude monumentale synagoge – exposeert.
Voor dit portret van Eva is gebruik gemaakt van het boek ‘Iesjah. Portret van een Bijbelse vrouw’, door Anneke Kaai, uitgeverij Mozaïek & Piquant Editions, 2009.
